Ogłoszenie upadłości przez Getin Noble Bank a kredyty frankowe

20 lipca 2023 r. ogłoszona została upadłość Getin Noble Bank S.A. w upadłości (dalej jako: „Bank”). Tego samego dnia w Portalu Rejestrów Sądowych zostało opublikowane obwieszczenie nr 20230720/00289, w którym wskazano, że wierzyciele mają zaledwie 30 dni na dokonanie zgłoszenia swoich wierzytelności do syndyka. Do pełnienia funkcji syndyka wyznaczono Pana Marcina Mirosława Kubiczka (nr licencji 244). Ogłoszenie upadłości Banku ma istotne znaczenie również dla osób, które zaciągnęły w Banku kredyty denominowane lub indeksowane do franka szwajcarskiego (tzw. kredyty frankowe).

Każdy wierzyciel osobisty może dokonać zgłoszenia wierzytelności, które umożliwi mu uczestnictwo w postępowaniu upadłościowym.

Wierzycielem osobistym jest każdy wierzyciel, który może zaspokoić się bezpośrednio z majątku osobistego dłużnika. Do wierzycieli tych należą między innymi osoby, którym przysługuje roszczenie o zwrot bezpodstawnie pobranych rat i innych świadczeń w wyniku wykonania nieważnej umowy kredytu indeksowanego/denominowanego do franka szwajcarskiego. 

Uprawnione do zgłoszenia wierzytelności są zarówno te osoby, które wygrały już w sądzie z bankiem, jak również osoby, u których sprawa jest nadal w toku lub takie, które nie podjęły jeszcze decyzji czy pozwać bank.  

Zgłoszenia wierzytelności należy dokonać w terminie 30 dni od dnia obwieszczenia o ogłoszeniu upadłości dłużnika. W przypadku Getin Noble Bank S.A. należy tego dokonać najpóźniej do 21 sierpnia 2023 r. Zgłoszenie wierzytelności dokonane w terminie nie podlega opłacie. 

Po upływie tego terminu oczywiście nadal możliwe będzie dokonanie skutecznego zgłoszenia wierzytelności, ale będzie to wymagało uiszczenia zryczałtowanych kosztów postępowania, wynikających ze spóźnionego zgłoszenia wierzytelności. Obecnie koszty te wynoszą 1.010,49 zł, i nie podlegają zwróceniu. 

W postępowaniu upadłościowym zgłoszeń wierzytelności dokonuje się, co do zasady, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, obsługującego postępowanie sądowe - Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ). 

Aby skutecznie dokonać zgłoszenia wierzytelności, należy wypełnić udostępniony w systemie formularz o nazwie 30048 - Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Wypełniony formularz należy złożyć do akt syndyka o sygn. WA1M/GUp/44/2023. 

W pierwszej kolejności wierzyciel chcący dokonać zgłoszenia wierzytelności powinien założyć konto użytkownika w systemie teleinformatycznym KRZ. 

Po zarejestrowaniu konta, należy wypełnić formularz zgłoszenia wierzytelności, w którym  należy wskazać wysokość roszczenia pieniężnego, w tym również wysokość ewentualnych odsetek naliczonych do dnia poprzedzającego dzień ogłoszenia upadłości oraz ewentualnie zawrzeć oświadczenie o potrąceniu. 

Ponadto, w zgłoszeniu wierzytelności należy co najmniej wskazać dowody potwierdzające istnienie oraz wysokość roszczenia. W rezultacie wierzyciel powinien w szczególności wskazać:

• umowę kredytu wraz z OWU oraz wszelkimi aneksami;
• wyrok lub zaświadczenie z banku lub historię rachunku bankowego, w którym zostaną uwidocznione wpłaty na rzecz banku. 

Wystarczające dla skutecznego zgłoszenia wierzytelności jest jedynie powołanie się na te dowody, jednakże z uwagi na przyspieszenie trwania ustalania listy wierzytelności zasadne jest dołączenie tych dokumentów już w zgłoszeniu wierzytelności. 

W przypadku, gdy  nie toczył się jeszcze proces frankowy lub ewentualnie pomimo toczącego się procesu frankowicz nie złożył jeszcze oświadczenia w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na związanie niedozwolonymi warunkami umowy, warto takie oświadczenie zawrzeć w treści zgłoszenia wierzytelności.

Co do zasady, ogłoszenie upadłości wejściem syndyka do wszelkich spraw, w których Bank pozywał lub był pozwany. Po ogłoszeniu upadłości zmienia się zasada zaspokojenia wierzycieli. Klasyczne postępowanie sądowe jest w dużej mierze zastąpione wewnętrznym postępowaniem w ramach postępowania upadłościowego – właśnie na skutek zgłoszenia wierzytelności.

W przypadku spraw frankowych, w ramach których dochodzony jest zwrot wpłaconych na rzecz Banku świadczeń z tytułu rat i innych kosztów kredytu, ogłoszenie upadłości spowoduje zawieszenie aktualnie toczącego się postępowania sądowego o zapłatę, gdyż roszczenie o zapłatę podlega zgłoszeniu do syndyka.  

Kontynuacja postępowania sądowego będzie możliwa tylko w przypadku, gdy pomimo zgłoszenia wierzytelności syndyk nie uzna wierzytelności na liście wierzytelności. Tylko w przypadku nieumieszczenia wierzytelności, pomimo wyczerpania środków zaskarżenia, postępowanie sądowe o zapłatę może być kontynuowane.

W przypadku pozwów dotyczących wyłącznie roszczenia o ustalenie nieważności kredytu frankowego, będzie ono mogło być kontynuowane z udziałem syndyka. Wynika to z faktu, iż roszczenie dotyczące ustalenia nieważności nie jest roszczeniem pieniężnym oraz nie jest roszczeniem majątkowym niepieniężnym, które podlegałoby zmianie na roszczenie pieniężne, które w takiej formie podlega zgłoszeniu do syndyka.

Zgodnie z teorią dwóch kondykcji, w przypadku ustalenia nieważności umowy strony zwracają sobie wzajemnie świadczenia otrzymane z tytułu wykonania nieważnej umowy. Oznacza to, że frankwowicz może żądać zwrotu wszystkich świadczeń jakie uiścił na rzecz banku od chwili zawarcia umowy, jednocześnie bank również może żądać zwrotu wszelkich świadczeń, jakie uiścił na rzecz frankowicza tj. zwrotu kapitału bez odsetek. W zakresie przedawnienia roszczenia banku o zwrot kapitału brak jest jednolitej linii orzeczniczej.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r. sygn. akt III CZP 6/21, której nadano moc zasady prawnej, jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne świadczenia roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna. 

Z uwagi na brak jasności powyższej uchwały, co do daty początkowej terminu przedawnienia roszczenia banku o zwrot kapitału istnieje ryzyko, iż syndyk będzie dochodzić roszczenia przysługującego bankowi o zwrot kapitału oraz iż roszczenie to zostanie przez sąd powszechny uznane za zasadne.  

Wątpliwości te mogą zostać trwale rozwiązane przez złożenie wraz ze zgłoszeniem wierzytelności oświadczenia o potrąceniu wierzytelności przysługującej frankowiczowi z wierzytelnością banku. Jest to o tyle istotne, iż brak złożenia oświadczenia o potrąceniu najpóźniej w zgłoszeniu wierzytelności uniemożliwi skuteczne złożenie takiego oświadczenia już po zgłoszeniu wierzytelności lub ewentualne późniejsze powoływanie się na zarzut potrącenia w procesie z powództwa syndyka o zapłatę. 

Co do zasady syndyk powinien w ciągu 2 miesięcy od dnia upływu terminu na dokonanie zgłoszeń wierzytelności sporządzić i złożyć do akt postępowania upadłościowego listę wierzytelności. Lista ta określa, jakie wierzytelności i w jakiej wysokości zostały uznane przez syndyka i będą podlegały zaspokojeniu chociaż w części. 

W przypadku, gdy wierzytelność z tytułu nieważności kredytu frankowego nie zostanie uwzględniona na liście wierzytelności, wierzycielowi przysługuje możliwość zaskarżenia listy wierzytelności sprzeciwem. Na złożenie sprzeciwu wierzyciel ma termin 2 tygodnie od dnia ogłoszenia o złożeniu listy wierzytelności. W przypadku, gdy pomimo sprzeciwu wierzytelność nie zostanie uznana na liście wierzytelności wierzyciel może wnieść zażalenie na postanowienie w przedmiocie sprzeciwu. 

W razie oddalenia sprzeciwu wierzyciel może dochodzić swojej wierzytelności w postępowaniu przeciwko syndykowi, jeżeli przed ogłoszeniem upadłości wszczął postępowanie sądowe przeciwko bankowi. Jeżeli takiego postępowania nie wszczął to aż do zakończenia postępowania upadłościowego nie będzie możliwe wszczęcie postępowania sądowego.

Sposób działania w zakresie wykreślenia hipoteki będzie zależeć od decyzji syndyka w zakresie uznania zgłoszonej wierzytelności, a także tego, czy wierzyciel uzyskał wcześniej prawomocny wyrok ustalający nieważność kredytu. 

W przypadku wierzycieli posiadających prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy, wystarczy złożyć odpis oryginału wyroku do właściwego wydziału ksiąg wieczystych i złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki. 

Jeżeli wierzyciel nie uzyskał jeszcze prawomocnego wyroku, a syndyk uwzględnił roszczenie na liście wierzytelności będzie to oznaczało, iż uznaje umowę za nieważną i powinien złożyć samodzielnie wniosek o wykreślenie hipoteki lub wystawić list mazalny, z którym będzie można taki wniosek złożyć samodzielnie. 

Jeżeli jednak nie zapadł jeszcze prawomocny wyrok w sprawie frankowej, a z jakiejkolwiek przyczyny syndyk tego nie zrobi lub nie uzna nieważności umowy można rozważyć złożenie powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej.

Ogłoszenie upadłości Getin Noble Bank S.A. w upadłości ma ogromne znaczenie dla osób, które zaciągnęły tzw. kredyty frankowe. Ogłoszenie upadłości sprawia, iż frankowicze mają zaledwie 30 dni na podjęcie decyzji w zakresie dalszego trwania umowy kredytu i ustalenie, czy może zostać uznana za nieważną.

Istotne jest to, że pomimo dokonania skutecznego zgłoszenia wierzytelności, frankowicze mogą zostać zaspokojeni tylko w niewielkiej części, gdyż środki z masy upadłości przeznaczane są w pierwszej kolejności na pokrycie kosztów postępowania, wynagrodzenia syndyka i wierzytelności wyższych kategorii zaspokojenia. Rzeczywistym skutkiem i celem takiego zgłoszenia wierzytelności powinno być więc wyklarowanie sytuacji kredytowej frankowicza (ustalenie nieważności umowy, zwolnienie z obowiązku spłat oraz wyczyszczenie hipoteki).

Z uwagi na wielość możliwych stanów faktycznych, nie jest możliwe jednoznaczne określenie, czy zasadne jest dokonanie zgłoszenia wierzytelności oraz co powinno znaleźć się w zgłoszeniu wierzytelności. Sytuacja może się różnić w zależności od tego, czy kredyt został nadpłacony, czy między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa lub są po rozwodzie, czy może w stosunku do jednego kredytobiorców ogłoszono upadłość. Podjęcie decyzji o zgłoszeniu wierzytelności powinno być poprzedzone każdorazowo wnikliwą analizą, w której możemy oczywiście pomóc.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnym zakresem naszego wsparcia dla osób posiadających kredyty walutowe, w tym kredyty frankowe.