Czy korespondencję procesową w toku postępowania podatkowego można wysłać za pośrednictwem prywatnego operatora pocztowego?

W niniejszym artykule omawiamy doręczanie korespondencji procesowej za pośrednictwem prywatnych przewoźników pocztowych. Komentujemy przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 11 stycznia 2024 r. (sygn. akt: I SA/Go 293/23), w którym Sąd uwzględnił skargę na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Zielonej Górze. W zaskarżonym postanowieniu Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Zielonej Górze uznał, że odwołanie od decyzji określającej wysokość straty podatkowej w podatku dochodowym od osób prawnych zostało przez spółkę wniesione z uchybieniem terminu do jego wniesienia, z tego względu, że odwołanie złożone w ostatni dzień biegu terminu do złożenia odwołania zostało nadane za pośrednictwem prywatnego przewoźnika pocztowego, który doręczył odwołanie organowi podatkowemu jeden dzień po upływie terminu do złożenia odwołania.

Dość złożona i sformalizowana procedura odwołania od decyzji w toku postępowania podatkowego szczegółowo uregulowana jest przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa („OrdP”).

Zgodnie z art. 223 § 1 Ordynacji Podatkowej, odwołanie należy wnosić do właściwego organu odwoławczego, ale za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję, od której składane jest odwołanie.

Co do zasady, odwołanie powinno zostać wniesione w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Ustawodawca precyzuje przy tym w artykule 12 § 6 Ordynacji Podatkowej, że termin uważa się zachowany, jeżeli między innymi przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 1640).

Decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej operatorem wyznaczonym na lata 2016 – 2025 została Poczta Polska S.A., a więc w myśl przepisów Ordynacji Podatkowej, aby wnieść w sposób terminowy pismo w toku postępowania podatkowego, korespondencja procesowa w postępowaniu podatkowym powinna najpóźniej w dzień upływu terminu zostać nadana do organu za pośrednictwem Poczty Polskiej.

W rozpoznanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim sprawie, stan faktyczny sprowadzał się do tego, że naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję, której adresatem była polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, co do której została wydana decyzja w przedmiocie określenia straty podatkowej w podatku dochodowym od osób prawnych w roku podatkowym.

Spółka, nie zgadzając się z rozstrzygnięciem organu podatkowego – postanowiła się odwołać, przy czym samo odwołanie zostało złożone w ostatni dzień do zaskarżenia decyzji.

Składając odwołanie spółka nie skorzystała jednak z usług operatora wyznaczonego zgodnie z art. 12 § 6 Ordynacji Podatkowej, lecz z usług prywatnego przewoźnika pocztowego, który doręczył odwołanie od decyzji organowi podatkowemu jeden dzień po upływie terminu do złożenia odwołania.

Organ wyższego stopnia postanowieniem stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania, a wydając zaskarżone postanowienie wskazał, że metody doręczania korespondencji określone w art. 12 § 6 Ordynacji Podatkowej oraz podmioty je realizujące stanowią katalog zamknięty, niepodlegający wykładni rozszerzającej, co oznacza, że oddanie przed upływem przewidzianego prawem terminu pisma w postępowaniu regulowanym przepisami ordynacji podatkowej w polskiej placówce pocztowej innego operatora, niż wyznaczony (Polska Poczta S.A.) nie skutkuje zachowaniem terminu, gdy pismo dostarczono organowi podatkowemu po jego upływie.

Z postanowieniem Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Zielonej Górze nie zgodziła się spółka, która z naszą pomocą wywiodła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim zarzucając organowi podatkowemu błędne uznanie, że oddanie przed upływem przewidzianego prawem terminu pisma w postępowaniu regulowanym przepisami ordynacji podatkowej w polskiej placówce pocztowej innego operatora, niż operator wyznaczony nie skutkuje zachowaniem terminu, co finalnie doprowadziło do uznania, że odwołanie od decyzji naczelnika urzędu skarbowego zostało wniesione z przekroczeniem ustawowego 14 – dniowego terminu.

Powołaliśmy się przy tym na wykładnię prawa Unii Europejskiej oraz wskazaliśmy na jeden z wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (z 27 marca 2019 r. sygn. sprawy: C-545/17), w którym Trybunał wskazał w jaki sposób należy interpretować przepisy regulujące kwestię doręczeń w postępowaniach krajowych. Wprawdzie wyrok dotyczył wykładni przepisów postępowania cywilnego, niemniej uznaliśmy, że powinien on znaleźć przełożenie także na grunt postępowania podatkowego i przepisów Ordynacji Podatkowej, zwłaszcza w sytuacji, gdy chodzi o odwołanie od decyzji podatkowej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim uwzględnił naszą skargę uchylając zaskarżone postanowienie w całości. Sąd administracyjny wskazał, że istotą sporu jest to, czy nadanie przez skarżącą spółkę odwołania za pośrednictwem operatora pocztowego innego niż Poczta Polska S.A., gdy do organu odwołanie dotarło dzień po upływie terminu do jego wniesienia, stanowi uchybienie temu terminowi.

Rozstrzygając zaistniały spór, sąd administracyjny zwrócił uwagę na powołany przez nas wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 27 marca 2019 r. (sygn. sprawy: C-545/17), który zawierał odpowiedź na pytanie prejudycjalne sądu krajowego w kontekście tożsamego co do regulacji ordynacji podatkowej art. 165 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, gdzie stwierdzono, iż artykuł 7 ust. 1 zd. Pierwsze w zw. z art. 8 dyrektywy 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług, zmienionej dyrektywą PE i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisowi prawa krajowego, który uznaje za równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego do danego sądu jedynie złożenie takiego pisma w placówce pocztowej jednego operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej.

Sąd administracyjny zwrócił uwagę, że w doktrynie przyjęto stanowisko, zgodnie z którym przytoczone orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej powinno znaleźć zastosowanie przy interpretacji także innych przepisów, w których polski ustawodawca wprowadził podobne rozwiązanie do regulacji zawartej w Kodeksie postępowania cywilnego. Nie powinno mieć przy tym znaczenia czy rozwiązanie to będzie dotyczyło postępowania cywilnego, karnego, administracyjnego czy podatkowego, jak również do jakiego organu władzy publicznej, sądu czy innej instytucji publicznej dany podmiot będzie składał to pismo.

Sąd potwierdził za naszą argumentacją brak obiektywnego uzasadnienia dla utrzymywania uprzywilejowania w zakresie skutków oddania pisma procesowego tylko do usług świadczonych przez operatora wyznaczonego (Pocztę Polską).

Wskazał przy tym na wyroki z 3 marca 2021 r. w sprawach o sygn. akt I GSK 562/18 i sygn. akt I GSK 574/18, w których Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że stanowisko wyrażone w odniesieniu do art. 165 kpc należy także odnosić do art. 57 § 5 pkt 2) k.p.a.

To wszystko prowadzi do wniosku, że w taki sam sposób należy wykładać (a więc w oderwaniu od wykładni językowej) przepis art. 12 § 6 pkt 2) Ordynacji Podatkowej, pomimo tego, że ustawodawca dotychczas nie przejawił inicjatywy ustawodawczej, żeby dopasować treść przepisu Ordynacji Podatkowej do stanu zgodności z prawem Unii Europejskiej.

W związku z powyższym, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim uznał naszą skargę za zasadną.

Biorąc pod uwagę dorobek orzeczniczy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych, uczestnik postępowania podatkowego celem zachowania terminu do złożenia odwołania od decyzji organu podatkowego może zatem skorzystać również – wedle swojego wyboru - z usług innych operatorów pocztowych, nie będących operatorem wyznaczonym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe.

Bieżące doradztwo podatkowe oraz reprezentacja podatników – przedsiębiorców, spółek czy członków zarządu w sprawach podatkowych to jeden z obszarów naszej specjalizacji. Eksperci Kancelarii posiadają wieloletnie, praktyczne doświadczenie, znają także orzecznictwo WSA w sprawach podatkowych.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnym zakresem naszego wsparcia oraz do kontaktu z naszymi specjalistami – doradcami podatkowy, radcami prawnymi i adwokatami.