Spółka w stanie upadłości może być potencjalnym partnerem biznesowym

Jakie jest ryzyko współpracy z upadłą spółką? To pytanie, z którym prędzej czy później mierzą się przedsiębiorcy w toku prowadzenia działalności biznesowej. O ile w przypadku, gdy upadłość ogłasza któryś z dotychczasowych kontrahentów, współpraca najczęściej bywa kontynuowana, ewentualnie na zmienionych zasadach. Inną, bardziej złożoną i bardziej wymagającą sytuacją jest jednak zawarcie umowy ze spółką znajdującą się w stanie upadłości jako nowym kontrahentem, które – ze względu na możliwe do wynegocjowania warunki - może wydawać się kuszącą okazją, ale jest obarczone szeregiem ryzyk, i wymaga każdorazowo pogłębionej analizy. W niniejszym artykule przedstawiamy kluczowe aspekty, na które należy zwrócić uwagę, aby zawieranie umów ze spółką w upadłości było maksymalnie bezpieczne, choć oczywiście wszystkich ryzyk przewidzieć i ograniczyć się nie da.

Upadłość spółki ogłasza sąd na wniosek jej samej lub jej wierzycieli w sytuacji, w której spółka znalazła się w stanie niewypłacalności, a co za tym idzie – utraciła zdolność do realizowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Ogłoszenie upadłości otwiera postępowanie upadłościowe, w którym majątek spółki staje się masą upadłości, służącą zdobyciu środków na spłatę wierzycieli, zarządzaną przez syndyka.

Przed przystąpieniem do negocjacji, a finalnie – do podpisania umowy ze spółką w upadłości warto zebrać jak najbardziej szczegółowe informacje dotyczące jej sytuacji prawnej i finansowej.

Kluczowe jest także ustalenie, czy na aktywach spółki w upadłości ciążą jakieś obciążenia lub ograniczenia, które mogą wpłynąć na ich wartość i możliwość dysponowania nimi.

Ponadto, ważne jest także zrozumienie struktury zobowiązań spółki w upadłości, aby ocenić ryzyko związane z ewentualnymi roszczeniami wierzycieli.

Weryfikacja statusu spółki w upadłości - przed zawarciem umowy warto zapoznać się dokładnie ze statusem prawnym danego podmiotu – w szczególności przeanalizować dane zawarte w:

·        Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS);

·        Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ);

·        Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG).

Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)

Informacji o spółce, z którą zamierzamy zawrzeć umowę w pierwszej kolejności należy szukać w Krajowym Rejestrze Sądowym. W wyszukiwarce KRS, po podaniu właściwych danych rejestrowych m.in.:

·        numeru NIP;

·        numeru REGON;

·        czy numeru KRS;

można zweryfikować odpowiednią rubrykę dotyczącą upadłości.

Warto jednak zachować czujność, bowiem informacje dotyczące upadłości nie są aktualizowane w czasie rzeczywistym i nie ma adnotacji o tym, czy postępowanie upadłościowe trwa aktualnie (zazwyczaj od wydania przez sąd postanowienia do upublicznienia informacji w rejestrze mija kilka tygodni).

Po ogłoszeniu upadłości spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym obok danych osób uprawnionych do reprezentacji wskazanych w Dziale 4 zostaną ujawnione dane syndyka.

Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Zgodnie z art. 75 ust. 1 i art. 77 ust. 1 ustawy – Prawa upadłościowego, czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne.

Po ogłoszeniu upadłości spółki członkowie zarządu spółki zachowują swoje funkcje, ale pozbawieni są możliwości kierowania spółką, a zakres ich działania jest ograniczony tylko do czynności prawnych niedotyczących masy upadłości.

W związku z tym, jeśli będziemy dokonywać czynności ze spółką w upadłości, aby były one skuteczne i wiążące - należy skontaktować się z wyznaczonym przez sąd syndykiem.

Zgodnie z prawem informacje o upadłości są jawne, co oznacza, że każdy ma do nich dostęp. W Polsce od grudnia 2021 r. działa Krajowy Rejestr Zadłużonych. Jest to system teleinformatyczny prowadzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości, który można znaleźć pod adresem: https://krz.ms.gov.pl/.

W przypadku weryfikowania statusu spółki w upadłości w KRZ konieczne będzie posiadanie jej danych rejestrowych takich jak np. numer KRS czy numer NIP. Dzięki KRZ możemy odnaleźć informacje czy upadłość spółki została już ogłoszona, ale także, czy i kiedy spółka, z którą zamierzamy zawrzeć umowę złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości.

Ponadto, Krajowy Rejestr Zadłużonych gromadzi dane o tym, kto został wyznaczony do pełnienia funkcji syndyka, czy też, do kiedy należy zgłaszać wierzytelności, aby zostały ujęte na liście wierzytelności.

Natomiast informacje o postępowaniach upadłościowych, w których wniosek o ogłoszenie upadłości złożono przed 1 grudnia 2021 r., można zweryfikować w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Wyszukiwanie podmiotów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym może odbywać się m.in. po:

·        nazwie firmy;

·        numerze NIP;

·        numerze KRS;

·        czy adresie siedziby;

co znacząco ułatwia możliwość znalezienia spółki, nawet wtedy, kiedy nie posiadamy jej pełnych danych rejestrowych.

W postępowaniu upadłościowym kluczową rolę odgrywa syndyk, bowiem wszelkie czynności dotyczące  rozporządzania majątkiem upadłego przedsiębiorstwa są dokonywane właśnie przez niego.

Po ogłoszeniu upadłości syndyk spółki w upadłości może prowadzić dalej przedsiębiorstwo, jeżeli możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części bądź są szanse na zawarcie układu z wierzycielami. W takiej sytuacji rola syndyka w upadłości obejmuje wszelkie działania zapewniające zachowanie przedsiębiorstwa w stanie co najmniej niepogorszonym.

Jeśli prowadzenie przedsiębiorstwa przez syndyka miałoby trwać przez okres dłuższy niż 3 miesiące od dnia ogłoszenia upadłości, konieczne jest uzyskanie - pod rygorem nieważności -  zezwolenia rady wierzycieli, jeśli rada nie została ustanowiona – zgody udziela sędzia – komisarz.

Ponadto, syndyk w ramach dalszego prowadzenia działalności upadłego może prowadzić działalność wymagającą:

·        koncesji,

·        licencji,

·        albo zezwolenia,

chyba że co innego wynika z odrębnych ustaw.

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi, wszystko zależy od indywidualnej sytuacji danej spółki.

Wbrew powszechnej opinii, ogłoszenie upadłości spółki nie jest równoznaczne z automatycznym zakończeniem jej działalności, bowiem po ogłoszeniu upadłości może jeszcze przez pewien czas prowadzić działalność gospodarczą,  jeżeli przełoży się to na efektywność likwidacji masy upadłości. Nie jest również wykluczone, iż spółka zawrze układ z wierzycielami w toku postępowania upadłościowego, a tym samym postępowanie to nie doprowadzi do definitywnego zakończenia jej funkcjonowania.

Przed zawarciem umowy z syndykiem spółki w upadłości warto wykonać następujące czynności:

a)     dokonać analizy informacji i danych publikowanych w Portalu Publicznym Krajowego Rejestru Zadłużonych, a także w miarę możliwości sprawozdań okresowych syndyka masy upadłości (sprawozdań rachunkowych oraz sprawozdań z czynności)

b)     potwierdzić, czy dany syndyk jest uprawniony do prowadzenia przedsiębiorstwa spółki w upadłości;

c)     uzyskać stanowisko syndyka odnośnie możliwości wykonania potencjalnej umowy na danym etapie postępowania upadłościowego oraz posiadania odpowiednich aktywów w celu jej wykonania.

Warto pamiętać o tym, że syndyk spółki w upadłości najpierw zaspokaja koszty postępowania upadłościowego, w drugiej kolejności inne zobowiązania masy upadłości, a następnie zobowiązania powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości.

Koszty postępowania upadłościowego to wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności. Natomiast do grupy innych zobowiązań masy upadłości należą między innymi inne zobowiązania powstałe z czynności syndyka.

Zarówno koszty postępowania upadłościowego, jak i zobowiązania masy upadłości są przez syndyka regulowane z pierwszeństwem przed innymi zobowiązaniami. Co więcej, koszty postępowania upadłościowego syndyk powinien regulować na bieżąco, z uwagi na to, iż nieregulowanie tych zobowiązań może prowadzić do umorzenia postępowania upadłościowego.

Istotne będzie więc odpowiednie zabezpieczenie umowy z upadłym kontrahentem, poprzez wprowadzenie do niej właściwych i poprawnie sformułowanych klauzul, takich jak na przykład  realizacja płatności na zasadzie przedpłaty czy ustanowienie dodatkowych zabezpieczeń płatności w umowie.

Syndyk zobowiązany jest do składania sprawozdania sędziemu – komisarzowi ze swoich czynności wraz sprawozdaniem rachunkowym oraz uzasadnieniem, minimum co 3 miesiące.

Zapoznanie się z tym dokumentem może być cenną wskazówką dla potencjalnego kontrahenta, który planuje zawrzeć umowę ze spółką w upadłości, bowiem znajdują się tam informacje o źródłach i wysokości przychodu wygenerowanego w toku postępowania upadłościowego czy informacje o sytuacji w postępowaniu upadłościowym m.in. z uwzględnieniem informacji o realizacji innych umów przez syndyka.

Zawarcie umowy ze spółką w stanie upadłości niesie ze sobą element nieprzewidywalności - mimo dokładnej analizy oraz stosowanych zabezpieczeń, sytuacja prawna i finansowa takiej spółki może ulec nagłej zmianie.

Warto zatem przygotować się na różne scenariusze, mając na uwadze, że nie wszystkie ryzyka da się przewidzieć czy wyeliminować. Należy bezsprzecznie stwierdzić, iż nie jest to transakcja wolna od ryzyka, ale przy odpowiednim przygotowaniu oraz specjalistycznym wsparciu i bieżącym monitorowaniu, może oferować unikalne możliwości i korzyści.

Współpraca z doświadczonym doradcą prawnym w procesie negocjacji i zawierania umowy może znacząco przyczynić się do zabezpieczenia interesów oraz maksymalizacji potencjalnych korzyści. Umowa ze spółką w upadłości powinna być szczególnie starannie przygotowana, tak aby nie pozostawiać pola do niedomówień.

Doradztwo transakcyjne to jeden z obszarów naszej specjalizacji. Eksperci Kancelarii – doradcy podatkowi i restrukturyzacyjni, adwokaci i radcowie prawni wspierają zarówno inwestorów, zainteresowanych przejęciem firm lub ich majątku, jak i przedsiębiorców, właścicieli firm chcących sprzedać swój biznes lub wyjść z niego.

W tego rodzaju projektach ściśle współpracujemy również z doradcami biznesowymi i finansowymi, w tym między innymi z członkami międzynarodowych sieci doradców transakcyjnych oraz firm doradczych, którzy specjalizują się w doradztwie transakcyjnym. Zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami.