Uprawnienia nadzorcy układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu
W postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnik dokonuje samodzielnego wyboru podmiotu, który będzie sprawować nadzór nad przebiegiem postępowania tj. nadzorcę układu. Może to być osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego lub podmiot spełniający wymogi, o których mowa w ustawie. Wybór nadzorcy układu warunkuje rozpoczęcie przedmiotowego postępowania restrukturyzacyjnego. Nadzorca układu działa na podstawie umowy zawartej z dłużnikiem, jego zadaniem jest przede wszystkim wsparcie dłużnika w prawidłowym przeprowadzeniu postępowania o zatwierdzenie układu oraz w sporządzeniu dokumentów wymaganych przez ustawę, a także informowanie na żądanie wierzycieli o sytuacji majątkowej dłużnika oraz możliwości wykonania układu.
Uprawnienia nadzorcy, a etap postępowania.
Na skutek zmian, które weszły w życie w dniu 1 grudnia 2021 r., uprawnienia nadzorcy są zależne od etapu postępowania, nad którym sprawuje nadzór. Kompetencje nadzorcy układu ulegają rozszerzeniu wraz z dniem publikacji obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Rozszerzenie kompetencji jest skorelowane z faktem uzyskania przez dłużnika szerokiej ochrony przed egzekucją i potrzebą ochrony interesów wierzycieli, którzy nie mogą w tym czasie uzyskać zaspokojenia wymagalnych wierzytelności w drodze egzekucji.
Uprawnienia nadzorcy - obowiązki dłużnika.
Przed dniem dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym nie ogranicza dłużnika w zarządzie jego majątkiem. Na dłużniku ciąży obowiązek udzielania nadzorcy układu pełnych i zgodnych z prawdą informacji w celu wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz udostępniania dokumentów dotyczących swojego majątku i zobowiązań. Nadzorca układu jest zatem uprawniony wyłącznie do kontrolowania czynności dłużnika dotyczących jego majątku, a także przedsiębiorstwa dłużnika, w tym sprawdzania, czy mienie dłużnika, które nie stanowi części przedsiębiorstwa, jest dostatecznie zabezpieczone przed zniszczeniem lub utratą.
Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, a zgoda nadzorcy.
Od dnia dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego do dnia prawomocnego umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu albo zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu nadzorca układu wykonuje uprawnienia nadzorcy sądowego. Z tą chwilą dłużnik może dokonywać wyłącznie czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda nadzorcy układu. Zgoda może zostać udzielona również po dokonaniu czynności w terminie trzydziestu dni od dnia jej dokonania. Czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu dokonana bez wymaganej zgody jest nieważna.
Wielkość przedsiębiorstwa dłużnika, a zakres czynności, na których dokonanie potrzebna jest zgoda nadzorcy.
W zależności od przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej oraz jej wielkości, zakres czynności, na które dłużnik będzie potrzebować zgody jest różna. Niemożliwe jest określenie uniwersalnego zbioru czynności. Dobrą praktyką jest ustalenie z nadzorcą układu, jakie czynności dokonane w ramach przedsiębiorstwa będą wymagały uzyskania jego zgody. Może zostać to dokonane przede wszystkim przez określenie granicznej wartości czynności, powyżej której wymagana jest zgoda nadzorcy układu oraz uzupełniająco wskazanie rodzajowo czynności wymagających zgody niezależnie od ich wartości.
Umowy o podstawowym znaczeniu dla przedsiębiorstwa.
W okresie wskazanych w ustępie poprzedzającym niedopuszczalne jest również wypowiedzenie przez wynajmującego lub wydzierżawiającego umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika, a także umów kredytu w zakresie środków pozostawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem dokonania obwieszczenia, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi oraz gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem dokonania obwieszczenia oraz innych umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika. Nadzorca układu ustala spis umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika, co pozwala na uniknięcie wątpliwości, które z wielu umów zawartych w toku działalności przedsiębiorstwa mają podstawowe znaczenie. Zakaz ten nie ma, jednak charakteru bezwzględnego w sytuacji, gdy podstawą wypowiedzenia umowy jest niewykonywanie przez dłużnika po dniu obwieszczenia o dniu układowym zobowiązań nieobjętych układem lub inna okoliczność przewidziana w umowie, jeżeli zaistniały po dniu dokonania obwieszczenia.
Podsumowanie
Reasumując powyższe należy wskazać, że uprawnienia nadzorcy układu nie mają charakteru jednolitego i są uzależnione od tego, czy w postępowaniu dokonano już obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Przed dniem dokonania obwieszczenia uprawnienia nadzorcy układu nie ingerują znacząco w działalność dłużnika. Po dniu dokonania obwieszczenia uprawnienia nadzorcy układu ulegają rozszerzeniu. Dłużnik na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebuje zgody nadzorcy sądowego. Wobec wprowadzonych zmian wybór nadzorcy układu ma obecnie dużo większe znaczenie. Wobec tego już na etapie zawierania umowy o nadzór nad przebiegiem postępowania z doradcą restrukturyzacyjnym warto ustalić zakres czynności, na które będzie wymagana jego zgoda po dokonaniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego.
