OIPE - czym jest, na czym polega i czy jest dostępne w Polsce?
W Polsce, OIPE miało być trzecią, obok IKE oraz IKZE, formą oszczędzania, która w ramach tzw. III filaru, miała zachęcać do długofalowego budowania kapitału. Pierwsza firma inwestycyjna już zdążyła zarejestrować swój produkt OIPE, a polski ustawodawca nie wdrożył jeszcze ram prawnych umożliwiających otwieranie subkont OIPE na terytorium Polski.
Czym jest OIPE?
OIPE (ang. PEPP) to ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny, czyli dobrowolny niepracowniczy produkt emerytalny, do którego oszczędzający przystępują z myślą o emeryturze. Skoro z myślą o emeryturze to z założenia ma to być produkt premiujące długoterminowe inwestowanie kapitału. Ma on też stanowić odpowiedź na wzrastającą mobilność pracowników w ramach Wspólnoty, w taki sposób, że winien umożliwić on kontynuowanie oszczędzania po zmianie miejsca zamieszkania, w kraju aktualnej rezydencji, co w założeniu ma przyczynić się do pełniejszego korzystania ze swobód traktatowych.
Ma to być też produkt korzystny pod względem kosztowym. Europejski prawodawca wprowadził ograniczenie, że koszty i opłaty związane z takim produktem nie mogą przekroczyć 1% zgromadzonego kapitału rocznie (co jest warte zauważenia w kontekście poziomu opłat stosowanych przez rodzime fundusze).
Wreszcie, państwom członkowskim pozostawiono swobodę w określaniu dodatkowych korzyści i ulg, które mogą oferować ich ustawodawstwa dla oszczędzających w ramach OIPE.
Ustawodawca europejski uzależnił możliwość oferowania produktu OIPE od jego rejestracji przez Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA), nie ograniczył natomiast podmiotowo instytucji, które mogą się ubiegać o zarejestrowanie swoich produktów. Istotne będzie spełnienie warunków tzw. materialnych.
Dotychczas jedynie słowacki Finax zarejestrował dwa swoje produkty OIPE (wyszukiwarka EIOPA).
Ramy tego produktu wyznacza rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE).
OIPE, a prace legislacyjne w Polsce.
Niedawno minęła trzecia rocznica obowiązywania europejskiego aktu prawnego, a w Polsce dalej nie mamy obowiązujących, rodzimych regulacji, w przeciwieństwie do innych Państw Członkowskich. Projekt ustawy jak wynika ze strony Rządowego Centrum Legislacji został utworzony w grudniu 2020 r. Po dość wydawałoby się intensywnych pracach uzgodnieniowych oraz konsultacyjnych, projekt trafił do Komitetu do Spraw Europejskich, gdzie wedle strony rządowej jest do dnia dzisiejszego. Budzi więc wątpliwości czy widniejący na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów określony na III/IV kwartał 2022 r. – zostanie dotrzymany.
Szkoda, bo zakładane w projekcie ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym, korzyści podatkowe są przynajmniej warte uwagi.
OIPE, a korzyści podatkowe.
Wedle treści projektu z dnia 17 listopada 2021 r. polski ustawodawca zamierza uzależnić prawo do uzyskania korzyści podatkowych od gromadzenia oszczędności na tylko jednym subkoncie OIPE (rachunek otwarty w pewnym uproszczeniu w jednym kraju, np. w Polsce).
Dochody z tytułu gromadzenia oszczędności na subkoncie OIPE uzyskane w związku z gromadzeniem i wypłatą środków przez oszczędzającego, wypłatą dokonaną na rzecz osób uprawnionych (w przypadku śmierci oszczędzającego) lub tzw. wypłatą transferową, mają być wolne od podatku.
Co ważne, brak jest ograniczeń kwotowych dla wprowadzonego zwolnienia co niewątpliwie jest korzystne dla oszczędzających. Zwolnieniu z opodatkowania będzie podlegać całość dochodów uzyskanych w ramach produktu OIPE, nawet jeśli stopy zwrotu uzyskane z tego produktu będą istotne.
W naturalny sposób wysokość (już w wartościach bezwzględnych) tego zwolnienia ograniczy przewidziany przez ustawodawcę roczny limit wpłat na subkonto OIPE. Kwota oszczędności podatkowych dalej jednak może być znaczna, jeśli wybór produktu OIPE padnie na taki, który w dłuższym terminie może zwiększyć prawdopodobieństwo osiągnięcia większych zysków (z czym nieodłącznie wiąże się większe ryzyko).
Roczny limit wpłat na konto OIPE według projektu to kwota odpowiadająca trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach. Przy określaniu tego limitu widoczna jest inspiracja rozwiązaniem przyjętym w regulacjach o IKE (indywidualnym koncie emerytalnym).
Podsumowanie.
Wedle opracowania Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego pt. Informacja o stanie rynku emerytalnego w Polsce na koniec 2021 r., na koniec 2021 r. funkcjonowało 796,5 tys. IKE, na których zgromadzono aktywa o wartości 13,5 mld zł. Wartość zgromadzonych aktywów wzrosła wobec roku 2020 o 12,9%.
Pozwala to na wnioski, że zainteresowanie optymalnymi podatkowo formami oszczędzania rośnie. Jest to ze wszech miar uzasadnione, gdyż w polskim systemie prawnym nie mamy wiele takich rozwiązań, które zwalniają od podatku dochody bez względu na ich wysokość. Nie ma jednak nic za darmo. Tutaj „kosztem” jaki podatnik musi ponieść jest odroczenie konsumpcji i w zasadzie zgoda na to, że z tych środków skorzysta – w pewnym uproszczeniu - po nabyciu uprawnień emerytalnych.
Zachęcamy do konsultacji z nami w sprawach OIPE, także w zakresie aspektów podatkowych. Jako nieliczni na rynku posiadamy już w tym zakresie praktyczne doświadczenia.
