Upadłość konsumencka a prowadzenie działalności gospodarczej - czy jest możliwe?
Nie ulega wątpliwości, że wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć tylko osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej i tylko w stosunku do takiej osoby upadłość konsumencka może zostać ogłoszona. Postępowanie to nie może się zatem rozpocząć w stosunku do przedsiębiorców tak długo, jak prowadzą oni swoją działalność. Tak jednoznacznej odpowiedzi nie można udzielić na pytanie, czy osoba, w stosunku do której została ogłoszona upadłość konsumencka może już w trakcie tego postępowania rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej i stać się przedsiębiorcą?
Różne stanowiska.
W doktrynie pojawiają się zarówno poglądy potwierdzające możliwość otwarcia działalności gospodarczej, a także takie, które wskazują, że również w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej upadły nie może stać się przedsiębiorcą. Przepisy nie wskazują wprost, jakie winno być rozwiązanie tego zagadnienia.
Swoboda działalności gospodarczej.
Pogląd potwierdzający możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w trakcie właściwego postępowania znalazł potwierdzenie również w orzecznictwie sądowym. Wskazuje się, iż swoboda działalności gospodarczej jest jedną z wolności zagwarantowanych w przepisach Konstytucji RP, a jej ograniczenie może nastąpić wyłącznie w drodze ustawy i to z uwagi na ważny interes publiczny. Ograniczenie takie musiałoby zatem zostać wyrażone w sposób jednoznaczny, co nie zostało uczynione. W przepisach prawa upadłościowego nie zawarto normy, która zakazywałaby po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej prowadzenia działalności gospodarczej. Co istotne przepisy te nie zawierają również normy, która wiązałaby z rozpoczęciem działalności ujemne skutki prowadzące do umorzenia postępowania, czy odmowy ustalenia planu spłaty.
Stanowisko sędziego sprawozdawcy przesądzi.
Z uwagi na to, że ustawodawca pominął w rozwiązaniach dotyczących upadłości konsumenckiej możliwość rozpoczęcia działalności gospodarczej w jej trakcie, przepisy regulujące postępowanie nie są dostosowane do takiej ewentualności. Nie określają w jakim zakresie przychody z działalności, wyposażenie konieczne do jej prowadzenia, czy nabywane towary będą wchodzić do masy upadłości. Nie określają również w jaki sposób i czy w ogóle mogą zostać wyłączone z masy upadłości, gdyż winna zostać w trakcie postępowania zlikwidowana. W obecnej chwili taka możliwość będzie zależała od decyzji sędziego wyznaczonego w danym postępowaniu upadłościowym, który może, ale nie musi, wyłączyć taki składnik z masy upadłości. Interwencji ustawodawczej wymaga również aspekt funkcjonowania takiego przedsiębiorcy w upadłości konsumenckiej w zakresie zawierania umów, w szczególności umów zawieranych z instytucjami kredytowymi i pożyczkowymi.
Podsumowanie.
Reasumując należy wskazać, iż przepisy prawa upadłościowego nie zwierają normy, która zakazywałaby lub wiązała negatywne konsekwencje z rozpoczęciem działalności gospodarczej w trwającym postępowaniu dla możliwości uzyskania oddłużenia. Nadto zgodnie z gwarancjami konstytucyjnymi takie ograniczenie powinno wynikać z ustawy w sposób wyraźny. Niemniej z uwagi na brak przepisów wyraźnie zezwalających na takie działanie, jak również jednolitego poglądu doktryny i orzecznictwa, rozpoczęcie działalności gospodarczej w toku upadłości konsumenckiej obarczone jest pewną dozą ryzyka.
